Kontaktör nedir? Kontaktör bir elektrik devresini açıp kapatmak için kullanılan elektrikli bir anahtardır.

Kontaktör temelde röleyle aynı prensipte çalışır ve benzer bir yapıya sahiptir, Ancak röle ile kontaktör arasındaki temel fark, kontaktörün daha yüksek akım taşıma kapasiteli uygulamalarda, rölenin ise daha düşük akım uygulamalarında kullanılmasıdır. Kontaktörler kolayca sahaya monte edilebilir ve boyut olarak kompakttır. Genel olarak, bu elektrikli cihazlar birden fazla kontağa sahiptir. Bu kontaklar çoğu durumda normalde açıktır ve kontaktör bobinine enerji verildiğinde yüke çalışma gücü sağlar. Kontaktörler en çok elektrik motorlarını kontrol etmek için kullanılır.

Çeşitli kontaktör türleri vardır ve her türün kendi özellikleri, yetenekleri ve uygulamaları vardır. Kontaktörler, akımı birkaç amperden binlerce amper’e kadar geniş bir akım aralığında ve 24 VDC’den binlerce volta kadar olan gerilimlerde kesebilir. Ek olarak, bu elektrikli cihazlar, elde tutulan boyutlardan bir tarafta bir metre (yaklaşık olarak) olan boyutlara kadar değişen boyutlarda gelir.

Kontaktörün en yaygın uygulama alanı yüksek akım yüküdür. Kontaktörler, 5000 amperin üzerindeki akımları ve 100 kW’ın üzerindeki yüksek gücü idare etme yetenekleri ile bilinir. Ağır motor akımları, kesintiye uğradığında arklar oluşturur. Bu arklar bir kontaktör kullanılarak azaltılabilir ve kontrol edilebilir.

Kontaktör nedir? Kontaktör Bileşenleri

Aşağıdaki üç, kontaktörün çok önemli bileşenleridir:

Bobin veya Elektromıknatıs: Bu, bir kontaktörün en önemli bileşenidir. Kontakları kapatmak için gerekli olan itici güç kontaktörün bobini veya elektromıknatısı tarafından sağlanır. Bobin veya elektromıknatıs ve kontaklar bir muhafaza ile korunmaktadır.

Muhafaza: Diğer herhangi bir uygulamada kullanılan muhafazalar gibi, kontaktörler de yalıtım ve kontaklara temas eden personele karşı koruma sağlayan bir muhafazaya sahiptir. Koruyucu muhafaza polikarbonat, polyester, Naylon 6, Bakalit, ısıyla sertleşen plastikler ve diğerleri gibi farklı malzemelerden yapılmıştır. Genel olarak, açık çerçeveli kontaktör, cihazı kötü hava koşullarından, patlama tehlikelerinden, tozdan ve yağdan koruyan ek bir muhafazaya sahiptir.

Kontaklar: Bu, bu elektrikli cihazın bir diğer önemli bileşenidir. Kontaktörün akım taşıma görevi kontaklar tarafından yapılır. Bir kontaktörde kontak yayları, yardımcı kontaklar ve güç kontakları olmak üzere farklı kontak türleri vardır. Her iletişim türünün oynayacağı bireysel bir rolü vardır.

Kontaktör Nasıl Çalışır?

Kontaktörün Çalışma Prensibi: Kontaktörden geçen akım elektromıknatısı uyarır. Uyarılmış elektromıknatıs, kontaktör çekirdeğinin armatürü hareket ettirmesine neden olan bir manyetik alan üretir. Normalde kapalı (NC) bir kontak, sabit kontaklar ile hareketli kontaklar arasındaki devreyi tamamlar. Bu, akımın bu kontaklardan yüke geçmesine izin verir. Akım kesildiğinde bobinin enerjisi kesilir ve devreyi açar. Kontaktörlerin kontakları, hızlı açma ve kapama hareketleri ile bilinir.

Bobin bağlantıları genellikle her iki kontaktör tipi için ” A1 ” ve ” A2 ” ile işaretlenmiştir veya kontaktör üzerinde bir bobin sembolü bulabilirsiniz.

Genel Uygulama Alanları

Aydınlatma kontrolü

Kontaktörler genellikle ofis binası veya perakende binası gibi büyük aydınlatma kurulumlarının merkezi kontrolünü sağlamak için kullanılır. Kontaktör bobinlerinde güç tüketimini azaltmak için iki adet çalışma bobinine sahip mandallı kontaktörler kullanılmaktadır. Anlık olarak enerji verilen bir bobin, daha sonra mekanik olarak kapalı tutulan güç devresi kontaklarını kapatır; ikinci bobin kontakları açar.

Elektrik Motoru Marş

Kontaktörler manyetik yolverici olarak kullanılabilir. Manyetik yol verici, elektrik motorlarına güç sağlamak için tasarlanmış bir cihazdır. Temel bir bileşen olarak bir kontaktör içerir ve aynı zamanda güç kesintisi, düşük voltaj ve aşırı yük koruması sağlar.

Jeneratörler mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür. Jeneratörlerin çoğu dönme prensibine göre çalışır. Bu, döner bir hareketle hareket ettikleri anlamına gelir. Bu dönme rüzgar, su veya buhar türbinlerinden kaynaklanabilir. Jeneratörler elektromanyetik indüksiyonun fiziksel prensibi üzerinde çalışır. Elektromanyetik indüksiyon ile manyetik akı yoğunluğundaki değişiklik bir elektrik alanı oluşturur.

Jeneratör Nedir? Jeneratör nasıl çalışır?

Bir jeneratör temel olarak iki bölümden oluşur: sabit bir parça (stator) ve hareketli bir parça (rotor). Rotorun tahrik miline bir mıknatıs takılır ve dışarıdan sağlanan mekanik enerji ile döner. Statorda demir çekirdekli birkaç bobin sabitlenmiştir. Elektrik bağlantıları bobinlerin üzerinde bulunur. Mıknatıs jeneratörde dönerse, Lorentz kuvveti yüklere etki eder ve onları harekete geçirir. Yükteki bu kayma potansiyel bir farka neden olur ve bir elektrik voltajı üretir: alternatif akım üretilir. Bu alternatif akım daha sonra elektrik şebekesine beslenebilir veya bir komütatör vasıtasıyla doğru akıma dönüştürülebilir.

Jeneratör çeşitleri nelerdir?

En yaygın jeneratör tipi döner jeneratördür. Yukarıda açıklandığı gibi, bu, bir statordaki bir mıknatısın dönüşü yoluyla mekanik enerjiyi eklektik enerjiye dönüştürür. İki farklı döner jeneratör tasarımı vardır: bir iç kutup makinesi ve bir dış kutup makinesi. İlkinde, mıknatıs bir stator içinde döner, bir dış kutup makinesinde stator, bobinlerin döndürüldüğü hareketsiz bir mıknatıstan oluşur. Döner jeneratöre ek olarak, lineer jeneratör de vardır. Bu durumda, elektrik voltajı dönme ile değil, uçlarında mıknatıs bulunan bir pistonun ileri geri sallanmasıyla üretilir. Bu piston, her iki taraftaki iki bobinden geçer ve bir elektrik yükü üretir.

Jeneratör ne zaman icat edildi?

İndüksiyonla ilk elektrik üretimi Hippolyte Pixii tarafından yapıldı. 1832’de Ampère’nin önerisiyle bilinen ilk alternatif akım jeneratörünü yaptı. Aynı yıl Michael Faraday, doğru akım ürettiği tek kutuplu bir makine de yaptı. Dönmeyen, ancak salınan bir cihaz da 1832’de Salvatore Dal Negro tarafından inşa edildi. Büyük ölçekli kullanımlı jeneratörler 1849’dan itibaren mevcuttu. Kalıcı mıknatısları olmayan ilk jeneratörler, 19. yüzyılın ortalarında Werner von Siemens, Ányos Jedlik ve Søren Hjorth’un yanı sıra Samuel Alfred Varley ve Charles Wheatstone tarafından tanımlandı ve üretildi. İlk çok fazlı alternatörler 19. yüzyılın sonunda inşa edildi.

Elektrikte faturayı düşürmenin yollarından biri de üç zamanlı tarifedir. Bunu aynı zamanda çok zaman tarifede deniyor. Bu yolu elektriği en ucuz zaman diliminde kullanılarak yüzde on üç on beş civarında tasarruf sağlamak mümkün.

Artan elektrik faturalarını düşürmenin pek çok yolu var. Bunların başında klasik eski tip ampulleri LED’e dönüştürmek, elektrikli ev aletlerinde enerji verimliliği yüksek olanları tercih etmek, cihazları standbayda yani fişe takılı bırakmamak, buzdolabının kapağını uzun süre açık bırakmamak gibi yöntemler geliyor. Ancak çok da bilinmeyen bir tarife seçeneği daha var ve bunu bütçenize önemli katkısı olabilir. Faturalara yansıyan iki tür tarife bulunuyor.

Tasarruf zaman dilimi

Tek zamanlı ve çok zaman tarihi abonelerin çoğu tek zamanlı tarifeyi kullanıyor. Yani günün hangi saydığını olursa olsun tükettiği enerjinin kilovat saat başına belirlenen sabit tutarını ödüyor. Yani tanımlandığı anlaşıldığı gibi tek fiyat geçerli. Çok zamanlı tarife ise gün içindeki üç aylık zaman dilimine göre belirlenen fiyat anlamına geliyor. Burada fatura hesaplamalarında, gündüz puat ve gece dönemin saat aralıkları esas alınıyor. Yaz aylarının yani Mart ayının son pazar günü ile Ekim ayının son pazar günü arasında gündüz dönemi saat sıfır altı ile on yedi puant dönemi saat on yedi ile yirmi iki gecelerimi, saat yirmi iki ile sabah sıfır altı olarak uygulanıyor. Kışların uygulaması ise Ekim ayının son pazar günü ile Mart ayının son pazar günü arasında geçelidir.

O da şöyle Gündüz dönemi saat sıfır yedi ile on sekiz puant takımı saat on sekiz yirmi üç gece dönemi ise saat yirmi üç ile sabah sıfır yedi arasında. Çok zamanlı tarifede en pahalı elektrik puant olarak adlandırılan dönemde uygulanıyor. Televizyonlarda Primetime gibi elektrikte de en yüksek fiyat tüm ülkenin en yoğun tüketim gerçekleştirdiği puant saatlerine yansıtılıyor. Birim bedeli ise en düşük olduğu zaman dilimizde gece dönemi.

Kullanıcılar elektrik faturalarınındın günlük ortalama tüketimlerini görebilecekleri gibi, tarifeleri ne olursa olsun tek zamanlı gündüz puant ve gece dönem tüketimlerini de görebiliyor. Tarifesini değiştirmeyi düşünen aboneler, faturalarında yer alan tüketim satırından zaman aralıklarına göre elektrik tüketimlerini bakarak doğru kararı verebilirler. Tüketimlerini daha çok gece zaman diliminde gerçekleştirenler üç zamanlı tarifeyi tercih ederek tasarruf edebilir. Hane halkının en az elektrik tükettiği gece saatleri üç zamanlı tarifenin de en avantajlı dönemi.

Üç zamanlı tarife tüketimi

Tüketiciler üç zamanı tarifeye geçip elektrik tüketimini daha çok gece yaparsa elektriği puant dönemine göre yüzde yetmiş dört ucuza kullanarak faturalarını önemli oranda düşürebilir. Buna karşılık tüketimini yoğun olarak belirli saat aralığında yapmayanlar, özellikle en fazla tüketimi puant zaman aralığında gerçekleştirenler, tek zamanlı tarife kullanmaya devam ederek üç zamanlı tarifeye göre daha ekonomik enerji kullanabilir. Tüketiciler hangi tarifeye kullandığında elektrik faturalarında görebiliyor. Üç zaman tarifeye geçmek isteyen faturasında ismi yazan elektrik şirketine başvuru yaparak işlemini gerçekleştirebilir.

En iyi tarife elektrik kesilmeden bir sonraki fatura döneminde devreye girer. Üç zaman tarifeyi tercih eden tüketiciler, bu tarifenin avantajlarından tam anlamıyla yararlanmak için çamaşır ve bulaşık makinesi gibi elektronik aletlerini gece çalıştırırlar ise tasarruf oranı artar. Zaman tarife geçişte gece enerji tüketim yapılırsa gündüz dönemine göre yüzde elli altı puant dönemine göre ise yüzde yetmiş dört ekonomik oluyor. Buna karşılık tek zamanlı tarife kullanılan tüketicilerin elektrikli ev eşyalarını gece kullanmayı tercih etmelerinin tasarrufa katkısı bulunuyor. Çünkü tek zamanında her saatlerimi aynı bedelden hesaplanıyor.